ล้อเป็นส่วนประกอบของรถจักรยานที่มีความสำคัญรองลงมาจากเฟรม จักรยานถ้าไม่มีล้อย่อมวิ่งไปข้างหน้าไม่ได้ แต่ทุกล้อไม่ได้ว่าจะไปได้ดีเท่าๆกัน อาจจะอยู่ที่ความเหมาะสมด้วยว่า ผู้ควบคุมจะนำมันไปใช้งานในลัษณะใด เพื่อประสิทธิภาพที่ดีหรือกลับกลายเป็นตัวถ่วงเราก็อาจเป็นได้ 

...ปัจจุบันล้อจักรยานมีให้เลือกมากมาย หลากหลาย เยอะจนนักปั่นมือใหม่ถึงกับงง ว่า เราจะเลือกซื้อล้อประเภทไหนดีถึงจะได้ประสิทธิภาพดีเหมาะสมกับตัวเอง นี่เลย จึงเป็นที่มาที่น้าต้องเขียนบทความแนวนี้อีกครั้งหนึ่ง แต่คราวนี้ ขอเน้นเฉพาะมือใหม่เท่านั้นครับ หวังว่าเพื่อนนักปั่นมือใหม่คงจะนำไปใช้เป็นประโยชน์ในการเลือกซื้อล้อให้เหมาะสมกับตัวเองครับ

มาดูประเภทของล้อกันก่อนครับ
1.ล้อประกอบ 
ล้อประกอบคือชุดล้อที่แยกประกอบกันระหว่างขอบ ดุม ซี่ลวด ผู้เล่นต้องศึกษาหาข้อมูลของ 3 สิ่งนี้ก่อนที่จะหาช่างที่ไว้ใจได้ขึ้นรูปให้เป็นวง วิธีนี้ไม่เหมาะกับนักจักรยานเสือหมอบมือใหม่แน่นอน เพราะการเลือกชุดล้อประกอบไม่ง่ายเลย ยากที่สุดคือการหาขนาดซี่ลวดที่พอดีกับดุมและขอบล้อ และที่สำคัญช่างที่ไว้ใจได้ก็ค่อนข้างหายากอีกด้วย

2.ล้อสำเร็จรูป 
คือล้อที่ประกอบจากโรงงาน ข้อดีของล้อประเภทนี้คือ ไม่ยุ่งยาก ชอบยี่ห้อไหนก็เลือกซื้อได้เลย ได้รับการยอมรับว่าเป็นล้อที่ได้มาตรฐาน แข็งแรง และที่สำคัญมีความสวยงามกว่าล้อประกอบ แต่ข้อเสียก็คือ ดวลาดสียหายอาจหาอะไหล่เฉพาะยากสักหน่อย ยกตัวอย่างง่าย ๆ แค่ซี่ลวดขาด งานก็เข้าแล้วรับ หมดสิทธิ์ที่ช่างท้องถิ่นหรือช่างทั่ว ๆ ไปจะทำได้ หากแม้ว่าทำได้ก็ต้องรอชิ้นส่วนที่เป็นของมันโดยตรงจากบริษัทตัวแทนที่นำมันเข้ามา

3. ล้อขอบสูง 
ล้อขอบสูง ต้องสูงเท่าไหร่เราถึงจะเรียกว่าเป็นล้อขอบสูง ? ไม่ได้ระบุอย่างแน่นอน แต่ข้อมูลส่วนใหญ่ต่างมีความเห็นว่า 30 mm. ขึ้นไปถึงจะเรียกว่าเป็นล้อขอบสูง มีหลายเหตุผลที่ล้อขอบสูงเป็นที่นิยมของนักปั่นทั่ว ๆ ไป ข้อดีของลักษณะรูปทรงสูงว่ากันว่าได้ความแอร์โรไดนามิค แอร์โรไดนามิคส์คืออะไร ? จะเรียกว่าตัดลมลู่ลมก็คงไม่ผิด แต่เมื่อมีคุณประโยชน์ก็ย่อมมีโทษ ในทางกลับกัน ล้อขอบสูงมีผลกับแรงลมที่ปะทะด้านข้าง ขอบยิ่งสูงก็ยิ่งกินลม เข้าตำรายิ่งสูงยิ่งหนาว

4.ล้อขอบต่ำ 
เป็นล้อที่ได้รับความนิยมมากที่สุด เนื่องจากคุณลักษณะการใช้งานแบบทั่ว ๆ ไป สามารถรองรับพฤติกรรมการปั่นได้เกือบทุกรูปแบบ จุดเด่นที่เห็นได้ชัดคือ มีน้ำหนักเบา ผู้ที่อยู่บนพื้นราบสูงดูจะเป็นตัวเลือกที่สมเหตุสมผลที่สุดแล้ว หรือแม้แต่พื้นราบก็ไม่ได้เสียเปรียบมากมายอะไรนัก

5.ขอบล้อยางงัด 
ขอบล้อยางงัด (Clincher) เป็นขอบล้อที่ใช้สำหรับยางใน มีทั้งแบบขอบสูงและขอบต่ำ ตลาดส่วนใหญ่ยังให้ความสำคัญของขอบล้อชนิดนี้มากกว่า เนื่องจากเป็นที่ต้องการของผู้เล่นทั่ว ๆ ไป ไม่ว่าจะเป็นมือใหม่หรือมือเก่า ใช้งานง่ายดูแลรักษาง่าย เปลี่ยนยางในง่ายและรวดเร็ว ไปไหนมาไหนก็ไม่ต้องกังวล แต่พกยางในสำรองไว้ก็อุ่นใจแล้ว ข้อเสียของระบบยางงัดคือ น้ำหนักยังไม่เบาเท่าที่ควร การเติมลมก็ทำได้น้อยกว่ายางฮาล์ฟ ในปัจจุบันขอบล้อยางงัดมีระบบ (Tubeless) ไม่ต้องใช้ยางในให้เลือกอีกหนึ่งทางเลือก แต่ยังใหม่ต่อวงการเสือหมอบ ทำให้ผู้ผลิตยาง Tubeless สำหรับเสือหมอบยังมีไม่กี่แบรนด์เท่านั้น

6.ขอบล้อยางฮาล์ฟ (Tubular) 
เป็นขอบที่ใช้กับยางฮาล์ฟโดยเฉพาะ ด้วยการทากาวหรือติดเทปกาวระหว่างยางกับขอบล้อ เป็นขอบที่มีน้ำหนักเบาแต่ค่อนข้างยุ่งยากเมื่อต้องเปลี่ยนยาง ต้องใช้ความชำนาญอยู่พอสมควร เติมลมได้มากกว่าขอบยางงัด จึงเหมาะกับเสือหมอบมือเก่าหรือนักกีฬาที่ใช้เพื่อการแข่งขัน มีทั้งแบบขอบต่ำและขอบสูง ขอบชนิดนี้ไม่ค่อยเหมาะกับเสือหมอบมือใหม่เท่าไหร่นัก

7. ขอบอลูมินั่ม 
ขอบอลูมินั่ม ยังคงเป็นตัวเลือกแรก ๆ ของผู้เริ่มต้นจนถึงระดับอาชีพ เนื่องจากการพัฒนาที่มีอยู่อย่างต่อเนื่อง สมัยก่อนขอบล้อแบบอลูมินั่มยังมีน้ำหนักมาก แต่ในปัจจุบันไม่ว่าจะเป็นขอบสูงหรือขอบต่ำ ชุดล้ออลูมินั่มก็ไม่ได้เป็นรองขอบล้อคาร์บอนเลย แต่กระแสความนิยมเทใจให้ขอบอลูมินั่มในเรื่องของความแข็งแรงและเน้นด้วยว่าต้องเป็นขอบต่ำ ทำให้ทุกวันนี้ล้อแบบอลูมินั่มก็ยังคงเป็นที่ครองใจของชาวเสือหมอบทั่ว ๆ ไป

8.ล้อขอบคาร์บอน เราเห็นได้อย่างชัดเจนว่าล้อขอบคาร์บอนพบเห็นได้ในสนามแข่งขันทั่ว ๆ ไป ตั้งแต่ระดับท้องถิ่นไปจนถึงระดับโลก เราแทบจะไม่พบเห็นขอบอลูมิเนียมเลย เจ้าขอบคาร์บอนมันถูกจับคู่กับขอบยางฮาล์ฟ ทำให้ประสิทธิภาพของชุดล้อสมบูรณ์และลงตัว โดยเฉพาะขอบสูง มันกลายเป็นที่ไว้วางใจของนักแข่งระดับแนวหน้ามากมาย ด้วยการพัฒนาด้านคาร์บอนอย่างไม่หยุดยั้ง ขอบคาร์บอนในยุคนี้มีความสูงที่ 45 mm. หลายค่ายทำน้ำหนักได้เบามากๆ อีกทั้งยังคงพัฒนาในเรื่องการตัดลม ลู่ลม หรือที่เราเรียกกันติดปากและได้ยินกันชินหูว่า ล้อมันเหวี่ยง เมื่อเหวี่ยงก็ช่วยเซฟแรงเราไปได้พอควรทีเดียว

การเลือกล้อเสือหมอบ (ขอยกบทความที่น้าเคยเขียนไว้แล้วมาเสริมสำหรับเพื่อนๆมือใหม่หรือที่เพิ่งเข้ากลุ่มมาใหม่ครับ)

แบ่งล้อเสือหมอบออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ๆ คือ

1. ล้อขอบต่ำ ซึ่งวัสดุทำมาจากอลูมิเนียม,คาร์บอน,หรืออลู+คาร์บอน ความสูงของขอบล้อไม่เกิน 28 มม.
2. ล้อขอบกลาง ทำจากคาร์บอน , อลูมิเนียมหรืออลู+คาร์บอน ความสูงของขอบล้อตั้งแต่ 30-38 มม.
3. ล้อขอบสูง ซึ่งทำจากคาร์บอนล้วนหรือคาร์บอนขอบอลู ความสูงของขอบล้อตั้งแต่ 40 มม. ขึ้นไป

หลักการเลือกซื้อ
ข้อแรก รวบรวมเงินตั้งเป็นงบขึ้นมาก้อนหนึ่ง พยายามตั้งให้สูงที่สุดเท่าที่เพื่อนจะมีความสามารถหามาได้โดยที่ตัวเองและครอบครัวไม่เดือดร้อน มิฉะนั้นขอเตือนว่าเพื่อนจะไม่มีความสุขในการใช้งานล้อคู่นั้นเลย
..ล้อเป็นส่วนประกอบที่สำคัญรองลงมาจากตัวเฟรมนะครับ. ดังนั้นก่อนที่จะหาล้อดีๆ ล้อเทพ มาใช้ต้องมั่นใจว่าเฟรมเราต้องดีและเหมาะสมกับเราในระดับหนึ่ง (การเลือกซื้อรถ_เฟรม เคยลงเป็นบทความไว้ในกลุ่มนี้แล้ว ไปหาอ่านกันได้ครับ). ล้อที่ดีที่สุดเป็นส่วนสำคัญมากที่จะทำให้การปั่นของเราดีขึ้น ตัวอย่างง่ายๆ นักปั่นสองคนกำลังและทักษะเท่ากันทุกประการ คนที่ใช้ล้อที่มีคุณภาพสูงกว่าย่อมไปได้เร็วกว่า เซฟแรงได้ดีกว่าแน่นอน ไม่เชื่อก็ลองซื้อล้อเทพมาใช้ดูhttps://static.xx.fbcdn.net/images/emoji.php/v2/u4f/1/16/1f601.png"); background-size: 16px 16px;">?

ข้อที่สอง ตั้งงบแล้ว ลองมองย้อนมาที่ตัวเราเลย ว่าเราปั่นในภูมิประเทศแบบไหน เช่น แถวบ้านมีแต่ทางราบอย่างเดียวเลย , หรือ มีทั้งทางราบและภูเขาแต่ทางราบมากกว่า , หรือมีทั้งสองอย่างแต่ทางเขามากกว่า , หรือประเภทออกจากบ้านมาเจอเขาเลย

• นักปั่นที่ปั่นแต่ทางราบอย่างเดียว >> สามารถเลือกซื้อล้อตามข้อ 2 และ 3 ข้อนี้ขอแบ่งเป็น 
• มือใหม่+ มือเก่าขาอ่อน จะเหมาะกับข้อ1หรือ 2 มาก มือเก่า ขาแรง จะเหมาะกับข้อ 3 มากกว่าหรือตามที่ตัวเองชอบ
• นักปั่นที่มีภูมิประเทศเป็นเขาและทางราบพอๆกัน >> เหมาะกับข้อ 2
• นักปั่นที่มีภูมิประเภทเป็นเขาล้วนๆหรือทาวเขามากกว่าทางราบ >> จะเหมาะกับข้อ1

ข้อที่สาม ความแข็งแรงของร่างกายหรือความฟิตในกีฬาจักรยาน เช่น นักปั่นขาแรงของกลุ่มหรือชมรมต่างๆ. ความฟิตเป็นตัวแบ่งย่อยไปได้อีกว่า ตัวเราเหมาะกับล้อประเภทไหน โดยอาจจะมองข้ามปัจจัยในข้อหนึ่งและสองไปได้ถ้าคิดว่าตัวเรานั้น " แน่พอ "
นักปั่นมือใหม่ ยังไม่มีความฟิตพออยู่แล้ว แม้ว่า แถวบ้านจะมีแต่ทางเรียบ ก็ไม่ควรเลือกซื้อล้อขอบสูงตามข้อ 3 นะครับ ล้อขอบต่ำ ในข้อ1 เป็นทางเลือกที่ดีกว่าหรือติเรื่องความสวยงามด้วย ก็ควรเลือกได้แค่ข้อสองนะครับ มิฉะนั้นการปั่นของเพื่อนจะไม่สนุก เพราะไม่มีกำลังพอที่จะพาล้อขอบสูงไปให้ทันเพื่อนในกลุ่มได้
ส่วนขาแรงหรือนักปั่นมือเก่า มีความสามารถเลือกใช้ล้อได้ตามใจชอบอยู่แล้ว ไม่ว่าแถวๆบ้านจะมีภูมิประเทศเป็นอย่างไร

ข้อที่สี่ ความสวยงาม ข้อนี้เพื่อนๆบางทันอาจนำมาเป็นข้อตัดสินใจต้นๆเลยด้วยซ้ำ ซึ่งถ้าบังเอิญตรงกับตัวเราก็ดีไป ถ้าไม่ตรงก็จะกลายเป็นสายแฟชั่นทันที
แต่สำหรับข้อนี้หลายๆคนอาจจะต้องยอมรับนะครับ ว่าความสวยงามเป็นสิ่งสำคัญอยู่เหมือนกันในการตัดสินใจซื้อล้อสักคู่ 
สำหรับนักปั่นที่ไม่เน้นเรื่องสมรรถนะ หรือการฝึกซ้อม สามารถใช้ข้อนี้เป็นตัวตัดสินใจได้เลย แต่ถ้ามองภาพรวมแล้ว ล้อคุณภาพสูงราคาแพง มักจะออกแบบมาได้ดี ประณีตสวยงามเตะตาผู้ซื้ออยู่แล้ว

ข้อที่ห้า ชื่อเสียงของล้อหรือล้อมีแบรนด์ อาจเป็นเครื่องการันตีในคุณภาพของล้อได้ในระดับหนึ่ง อย่างน้อยก็ทำให้เรามั่นใจในคุณภาพของล้อในระดับหนึ่งว่าแข็งแรงและปลอดภัยสำหรับตัวเรา. ล้อที่ไม่มีที่มาว่าผลิตจากที่ไหน อย่างไร ไม่มีการตรวจสภาพผลิตภัณฑ์ ไม่ควรเลือกซื้อมาใช้นะครับ แม้ว่ามันจะสวยงามหรือราคาถูกแสนถูก

ข้อที่หก ล้อมือสองเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ดีสำหรับเพื่อนที่งบจำกัดแต่อยากได้ของดีมีคุณภาพสูง ข้อนี้น้าขอเตือนเพื่อนๆไว้เลยนะครับว่า ซื้อล้อมือสองต้องไปดูด้วยตา ทดสอบด้วยตัวเองเท่านั้น โดยเฉพาะล้อที่ทำจากคาร์บอนจะมีปัญหามากที่สุด. ส่วนล้ออลูอาจมีปัญหาที่ตัวดุมล้อ ถ้าดูไม่เป็นก็ชวนเพื่อนที่มีประสบการณ์ไปช่วยกันดูครับ. อย่าซื้อโดยเห็นเพียงแค่รูปถ่ายและราคาที่ถูกเป็นอันขาด เพราะรูปถ่ายอาจหมกเม็ดไม่ถ่ายส่วนที่เป็นตำหนิเสียหาย และดุมล้ออาจเน่าในแล้วก็ได้ หรือโชคร้ายสุดๆ อาจโดนมิจฉาชีพ หลอกให้โอนเงินไปฟรีๆแล้วไม่ส่งของให้ ข้อนี้โดนกันมานักต่อนักแล้วครับ. ยกเว้นแต่ว่า ผู้ขายไว้ใจและเชื่อถือได้นะครับ...ล้อมือสอง = ตาดีก็ได้ ตาร้ายก็เสีย ไม่แน่นอนครับ

ข้อที่เจ็ด ดีที่สุดถ้าเราจะศึกษาข้อมูลขอบล้อคู่นั้นๆก่อนที่จะซื้อครับ เราอาจจะได้ทราบถึงข้อดี ข้อเสีย ว่าเราจะรับมันได้ไหม ล้อทุกรุ่นทุกยี่ห้อ ย่อมมีข้อดีและข้อด้อยอยู่ในตัว พิจารณาให้ดี เน้นที่เหมาะสมตรงตามการใช้งานของเราให้มากที่สุดครับ

ข้อที่แปด ตัวแทนจำหน่ายล้อนั้นๆเป็นอย่างไร การรับประกัน เงื่อนไข และที่สำคัญ มีอะไหล่สำรองไว้จำหน่ายหรือไม่ กรณีล้อของเราเกิดการชำรุดเสียหาย ตัวแทนจำหน่ายที่ดีต้องมีอะไหล่ล้อสำรองไว้นะครับ โดยเฉพาะรุ่นยอดนิยม ที่ขายออกเหมือนแจกฟรี

บทสรุป

ล้อดีล้อเทพเพียงใดถ้าเพื่อนๆไม่ขยันหมั่นเพียรในการฝึกซ้อม พัฒนาการปั่น ล้อเทพเหล่านั้นมันก็ไม่สามารถสำแดงเดช สำแดงอิทธิฤทธิ์ ของมันออกมาได้. ตรงข้ามกับนักปั่นที่ฝึกซ้อมมาดี แม้เขาจะใช้ล้อติดรถราคาถูกๆเขาเหล่านั้นก็ยังเป็นเทพอยู่วันยังค่ำ ปั่นยังไงก็ดีกว่าและดีกว่าตลอดกาลเหมือนคำเปรียบเปรยของสุภาษิตจีนว่า..." แม้แต่เด็ดใบไผ่มา ก็เปรียบเสมือนกระบี่วิเศษที่ไว้ทิ่มแทงศัตรูได้ ". หรือ " มีกระบี่วิเศษอยู่ในมือถ้าไม่รู้จักใช้ก็เหมือนมีใบไผ่ไว้กวาดพื้น "

ล้อที่ดีที่สุดสำหรับบางท่านอาจไม่ใช่ล้อที่ดีที่สุดสำหรับตัวเรา

ล้อที่เหมาะสมกับตัวเราเท่านั้นถึงจะเป็นล้อที่ดีที่สุดได้

เครดิต พิชิตชน สุนทรวร เป้ มหาชัย  กลุ่ม 100 Rpm Room