...คำถามข้างบนนี้ มักเป็นคำถามของนักปั่นมือใหม่ที่เริ่มปั่นจักรยาน และคิดว่า ใช่แล้ว! จักรยานนี่แหละ เป็นกีฬาที่เหมาะกับตัวเราเองมากที่สุด บอกได้เลยครับ ทุกๆคนที่ปั่นจักรยานจะหนีไม่พ้นเรื่องการนั่งบนอานจักรยาน ให้ได้นานที่สุด เจ็บปวดเมื่อยล้าน้อยที่สุด ทุกคนที่ปั่นมาถึงวันนี้ล้วนเคยผ่านมาแล้วทั้งสิ้น

...น้าเป้ครับ " ทำไงดี จะนั่งให้นั่งปั่นได้นานๆเหมือนคนอื่นๆเค้า โดยที่ไม่เจ็บก้น" น้าอยากจะสวนกลับทันควันเลยว่า " เองรู้ได้ไงว่าคนอื่นที่ปั่นมานานมีประสบการณ์มาก จะไม่เจ็บก้น "  รู้ไว้ด้วยนะครับ ไม่ว่าคุณจะปั่นมานานมากขนาดไหน เป็นขาเก่าเพียงใด คุณหนีปัญหานี้ไม่พ้นแน่ครับ แต่น้าจะบอกว่า เรามีวิธีที่จะช่วยให้มันเจ็บน้อยลงมาได้ เรียกว่าเป็นการบรรเทาอาการดีกว่า ไอ้ที่จะให้ไม่เจ็บเลย นั่น มันไม่มีหรอกครับ

มาดูกันว่า จะมีวิธีหรือเทคนิคอะไรช่วยให้เราอยู่บนอานจักรยานนานๆได้ โดยเมื่อยล้าและเจ็บก้นน้อยที่สุด

1. ถ้าเป็นไปได้ควรจะไปทำ bike fitting ก่อนเป็นอันดับแรกเลยครับ ตรงนี้ช่วยได้ถูกจุดที่สุด เมื่อฟิตติ้งแล้ว รถย่อมถูกต้องกับเรา ท่าทางในการปั่นได้ถูกเซท ให้เข้ากับสรีระของตัวเราแล้ว ทุกอย่างจะดีเองครับ หรือบางท่านอาจไปฟิตติ้งมาแล้ว แต่ยังไม่ได้ฟิตติ้งเฉพาะเจาะจงที่อาน ปัจจุบัน บ้านเราได้มีการฟิตติ้งที่เน้นเฉพาะอานให้แล้วนะครับ โดยสามารถบ่งบอกได้ว่า ก้นเราจะเหมาะกับอานชนิดไหน แบบนี้ตรงประเด็นเลย ช่วยได้มาก

2.ต่อให้ทำฟิตติ้งทุกอย่างมาอย่างดีแล้ว แต่มือใหม่ทุกท่าน เมื่อนั่งปั่นโดยเวลาผ่านไปสักพักหนึ่งแล้ว ก็จะมีอาการเจ็บและระบมก้นครับ ตรงจุดนี้คงต้องใช้เวลาบ่มก้นเราให้ด้านใหัทนขึ้น โดยการฝึกปั่นให้นานขึ้นเรื่อยๆ ค่อยๆเพิ่มเวลาให้มากขึ้นเรื่อยๆ จนก้นเราจะปรับตัวให้เคยชินและค่อยๆด้านขึ้นในที่สุด ถึงตรงนี้ต้องอดทนต่อความเจ็บปวด ในช่วงแรกๆครับ แล้วมันจะผ่านไปได้เอง ไม่ใช่ เจ็บแล้วเลิกปั่นเลย ถ้าเป็นสาวๆอาจมีปัญหาเพิ่มขึ้นมาอีกข้อนึงคือ เจ็บน้อง(น้าไม่รู้ของสาวๆเรียกอะไร)ด้วยเวลาหัดปั่นใหม่ๆ

3.เลือกอานให้เหมาะสมกับขนาดก้นของเรา

เช่น อานยี่ห้อและรุ่นเดียวกันยังมีส่วนที่กว้างให้เลือกหลายขนาดเลย ตามความกว้างของก้นและ sit bone เรา เช่น ของ speciallized มีถึง 3 ขนาดในรุ่นเดียวกัน ...ถ้าคนที่ไม่ได้ทำฟิตติ้งมาก่อน ก็อาจจะใช้การลองนั่งดู แต่สมัยนี้ อาจไม่ต้องลงทุนซื้อมาลองทุกครั้งแล้ว ตามร้านขายจักรยานใหญ่ๆ มักมี เบาะสำหรับ test มาให้ลองก่อนตัดสินใจซื้อครับ เช่น fizik , selle smp ช่วยประหยัดเงินในกระเป๋าได้มากทีเดียว แต่ละยี่ห้อ ยังซอยรุ่นลงมาให้เลือกอีกหลายรุ่น ยืมมาลองจนเราพอใจได้เลยครับ ว่า นั่งอันไหนแล้วเจ็บน้อยสุด ( อย่าหวังไว้สูงนะครับว่า นั่งแล้วจะไม่เจ็บเลย ไม่งั้นเราอาจจะต้องลองไปตลอดชีวิตการปั่นจักรยานของเราเลย)

4.ตำแหน่งการนั่งบนอานก็ส่งผล ทำให้เรานั่งบนอานได้ไม่นานนะครับ เช่น นั่งมาด้านหน้าจมูกอานมากเกินไป ทำให้เจ็บตรงฝีเย็บ นั่งหลังอานมากเกินไปทำให้กดทับ ชาน้องได้ง่ายๆ นอกจากเจ็บก้นแล้ว ยังส่งผลเรื่องหัวเข่าและเส้นเอ็นหลังเข่า อาจบาดเจ็บได้ด้วย ดังนั้นควรนั่งอยู่กึ่งกลางของอาน เป็นหลัก และเลื่อนตำแหน่งก้นมาด้านหน้าหรือหลังบ้างเป็นระยะๆ แต่ อย่าคงอยู่ในตำแหน่งใดตำแหน่งหนึ่งนานเกินไป การนั่งสลับตำแหน่งบนอาน ช่วยเรื่องความเจ็บได้ในระดับนึง

5.เมื่อทุกอย่างถูกต้องหมดแล้ว แต่ทำไมเรายังเจ็บอยู่ละ ข้อนี้ขอบอกว่า ไม่รอดครับ ถ้านั่งอยู่กับที่นานเกินไป มีอีกหนึ่งเทคนิค ที่ช่วยได้เป็นอย่างดีคือ ใช้การยืนปั่นสลับกับการนั่งปั่นเป็นระยะ ระยะ การยืนปั่นในลักษณะนี้เรียกว่า ยืนปั่นเพื่อการผ่อนคลาย ไม่ได้เน้นเรื่องความเร็วเข้ามาเกี่ยวข้องนะครับ ทำได้โดย
ก่อนการลุกยืน ให้ปรับเกียร์มาหนักเกือบสุดหรือจะปรับให้หมดเกียร์เลยก็ได้แล้ว ค่อยลุกขึ้น ถ้าไม่ปรับแต่ยังคงใช้เกียร์เดิมที่เบาอยู่ เราจะยืนได้ได้ไม่กี่ครั้งแล้วขาจะวืดทันที ทำให้ยืนปั่นไปต่อไม่ได้ เสียจังหวะ ดีไม่ดีรถคว่ำเอาอีกต่างหาก. ต่อจากนั้นให้ค่อยๆกดลูกบันไดช้าๆ ลงน้ำหนักซ้ายที ขวาทีสลับกันไปช้าๆ ด้วยรอบขาต่ำๆอาจจะไม่กี่สิบรอบ ให้พึงสังวรณ์ไว้ว่า เราต้องการผ่อนคลาย เราไม่ต้องการเร็ว ไม่งั้นหมดแรงก่อนถึงที่หมายแน่ การยืนปั่นในกรณีนี้ มักใช้กับการปั่นทางไกล นานๆ ไม่เร็ว เช่น การปั่น Endurance นั่นเองครับ ทำให้การปั่นของเราประสบผลสำเร็จตามเป้าหมายที่เราวางไว้ได้ โดยไม่เมื่อยล้าและก้นระบมเสียก่อน

6.เทคนิคการค่อยๆเพิ่มเวลาในการปั่น ข้อนี้มือใหม่จะมีปัญหามากครับ เพราะไม่สามารถนั่งบนอานได้นานๆได้ บางครั้งแค่ 20 - 30 นาทีต่อเนื่องก็เจ็บก้นแล้ว เราเป็นมือใหม่ เรายังไม่ด้านพอ (ก้น) เราไม่สามารถทนเจ็บได้นานเท่าเพื่อนที่ปั่นมาก่อนเรา ตรงนี้เราต้องค่อยๆเพิ่มเวลาครับ เอาการฝึกปั่นแบบ แอนดูแรนซ์มาเป็นตัวเพิ่มเวลาก็ได้ มีประโยชน์สองทางเลย คือ เพิ่มความทนทาน และเสริมก้นเราให้ด้านด้วยการเพิ่มเวลาให้นานขึ้น เช่น สัปดาห์นี้ ปั่นแอนดูแรนซ์ได้แค่ 1 ชม. ก็ทนเจ็บไม่ไหวแล้ว ครั้งถัดไปให้เพิ่มเวลาปั่น 1.10 ชม. > 1.20 ชม. > 1.30 ชม. สามารถเพิ่มขึ้นเรื่อยๆจนเราพอใจครับ ร่างกายเราจะค่อยๆปรับตัวรับภาระต่างๆที่หนักขึ้นได้เอง ก้นเราก็ค่อยๆปรับตัวตามไปด้วยพร้อมๆกัน

7.เลือกกางเกงปั่นที่มีคุณภาพสูงช่วยลดการเจ็บก้นและทำให้เรานั่งบนอานได้นานขึ้น โดยเฉพาะ เป้ากางเกง ตรงส่วนนี้สำคัญครับ เป้าดีคุณภาพสูง ช่วยรองรับก้นและน้องเราได้เป็นอย่างดี ลดการเสียดสีและแรงกระแทก แรงกดทับได้มากทีเดียว แต่ของดีย่อมมีราคาสูง แต่ก็น่าลงทุนครับ ข้อนี้ได้มีการทดลอง ทดสอบกันมามากแล้ว เห็นผลชัดเจนทีเดียว

8.ใช้ครีมทาเป้า เช่น ชามัวร์ครีม ทาตรงเป้ากางเกง ช่วยเรื่องเจ็บก้นได้ดีในระดับนึงเลย และลดแรงเสียดสีได้ดีด้วย ดีกว่าเจล หรือ ปิโตรเลี่ยมเจลที่มีขายตามท้องตลาด ที่ทาแล้วเหนียวเหนอะหนะ ล้างออกก็ยาก 
ส่วนชามัวร์ครีม ทาแล้วเย็นสบาย ทั้งก้น ทั้งน้อง สดชื่นตลอดการปั่นกันเลย

9.ลดน้ำหนักตัวลงบ้าง มีผลให้การนั่งปั่นบนอาน ได้นานและสบายขึ้น ข้อนี้ชัดเจนครับ น้ำหนักตัวมาก แรงกดทับยิ่งมาก ก็ยิ่งเจ็บก้นมากเป็นเงาตามตัว น้ำหนักที่น้อยลงมา แรงกดทับก็ย่อมลดน้อยลงตามมาด้วย ยิ่งอานไม่เหมาะกับก้นด้วย ยิ่งไปกันใหญ่เลย

10.เล่นเวทเทรนนิ่งเสริมกล้ามเนื้อก้น สะโพก เอว ก็ช่วยให้กล้ามเนื้อส่วนนั้นแข็งแรงขึ้น มีผลให้ทนแรงกดทับบนอานได้มากขึ้นเช่นกัน เช่น ท่า Squat

*ทดลองใช้เทคนิคทุกข้อแล้วยังไม่หายเจ็บก้น ยังอยู่บนอานได้ไม่นานเหมือนเดิม ให้พิจารณาในข้อต่อไปนี้ 
..... เปลี่ยนรถใหม่เถอะ ซื้อรุ่นแพงสุดๆไปเลย เทพทั้งคัน เอาแบบซื้อแล้วจนไปหลายปี ให้เป็นแรงจูงใจ เสียตังค์แล้วต้องออกปั่นให้มากๆ ถ้าไม่ออกไปปั่นอีก ทำสัญญากับเมียไว้ว่า ถ้าไม่ออกปั่นจริงจัง ให้ถอดอะไหล่ทีละชิ้นต้มให้กินซะเลย เอาให้ครบทั้งคัน โดยเฉพาะตรงอานรถ เอามาสับให้ละเอียด ทำแซนด์วิช ให้สามีกินแทนข้าวได้เลย

สรุป 
* ทดลองกันดูครับ กับเทคนิคต่างๆทั้ง 10 ข้อที่น้า ลงไว้ ใครยังไม่เคยทำข้อไหนหรือหลายข้อก็ลองทำดูครับ ได้ผลอย่างไร มาเล่าสู่กันฟังบ้าง. แต่ทั้งนี้การจะอยู่บนอานได้นานๆนั้น ต้องมีความอดทนต่อความเจ็บปวดเมื่อยล้าเป็นทุนอยู่ด้วยนะครับ ใจเสาะเป็นปลาซิว หรือกรีดกรายเป็นคุณหนู คงอยู่บนจักรยานได้ไม่นานเป็นแน่แท้ครับ 

เครดิต พิชิตชน สุนทรวร เป้ มหาชัย  กลุ่ม 100 Rpm Room